Cam Tavanın Ötesini Görebilmek

“cam tavan.” Bu terim, özellikle kadınların ve azınlıkların kariyerlerinde belli bir noktaya geldikten sonra yukarıya çıkmalarını engelleyen görünmez bariyerleri ifade eder. Ne yazık ki birçok kişi bu sınıra çarptığını ancak çarpınca fark eder. Cam tavan ne bir yasa maddesidir, ne açık bir yasak, ne de yazılı bir kural. Aksine, başarıya giden merdivenlerde belirli bir seviyeye kadar her şey normal görünür. Eğitim alınır, deneyim kazanılır, performans gösterilir... Ama sonra sanki yukarıda bir el “buraya kadar” der gibi davranır. Bu el, bazen yöneticilerin bilinçaltındaki önyargılardan, bazen kurumsal kültürün geleneksel yapısından, bazen de toplumsal cinsiyet rollerinden güç alır. Özellikle kadınlar, yönetici pozisyonlarına ulaşmada bu görünmez engellerle sık sık karşılaşır. Aynı eğitime sahip, benzer deneyimlere sahip erkek meslektaşlarının terfi ettiği yerde, kadınlar “daha fazla kanıt” sunmak zorunda kalır. “Acaba anne olursa işi aksar mı?” gibi sorular, bir kadının değil, aslında sistemin yetersizliğini gösterir. Cam tavan sadece kadınları değil, etnik ve kültürel azınlıkları, engellileri, LGBTQ+ bireyleri ve diğer dışlanmış grupları da etkiler. Herkesin eşit haklara sahip olduğu söylenen iş dünyasında, bazıları hâlâ tavanın ötesini sadece uzaktan görebiliyor. Peki, çözüm ne? Öncelikle cam tavanın varlığını kabul etmek gerekiyor. Bu bir şikâyet değil, bir farkındalık çağrısıdır. Kurumlar çeşitlilik ve kapsayıcılık politikalarını lafta bırakmamalı; somut adımlarla, adil terfi sistemleri, bilinçsiz önyargı eğitimleri ve şeffaf performans ölçütleriyle bu tavanı kırmalı. Ve bireyler… Kimi zaman kendi içimizdeki cam tavanla da yüzleşmeliyiz. “Ben yapamam”, “Zaten seçmezler” gibi düşünceler, sistemin bize fısıldadığı sınırların içselleştirilmiş hâlidir. Gerçek sınır mı, yoksa öğretilmiş bir korku mu? Unutmayalım ki, camdan yapılmış her şey, yeterince güçlü bir çabayla kırılabilir. Belki biraz çatlatmakla başlar bu yolculuk. Ama her çatlak, alttaki potansiyelin ışığını sızdırır. Ve o ışık, bir gün tavanı tuzla buz eder.