06 Kasım 2021 - Cumartesi
TÜRKLERDE “KIMIZ’IN” ÖNEMİ
Yazar - Yazar Canda Kalemoğlu
Okuma Süresi: 3 dk.
Yazar Canda Kalemoğlu
candanas423@gmail.com -
Göçebe bir hayat süren Türkler için at çok büyük önem taşımaktaydı. Özellikle savaşlarda
kendilerini at sırtında kanıtlamışlar ve başarılarının temel nedenlerinden biri de at olmuştur.
Bozkır kültürü ile büyüyen Türkler Orta Asya’ da fırtınalar estirmişlerdir. Atı hem savaşlarda
kullanmışlar hem de etinden, sütünden, derisinden yararlanmışlardır. Başlıkta da adı geçen
kımız denilen içeceği de yine kısrağın yani dişi atın sütünden yapmışlardır.
Kımız: Kısraktan elde edilen sütün fermente edilmesi sonucu oluşan bir tür içkidir. Bunu da
hayvan derisinden yapılan tulumlarda köpürene kadar saatlerce dövülüp daha sonra
ekşimesi için üzerinden belli bir zamanın geçmesi sonucu hazır hale getirmekteydiler.
Tok tutma, vücut direncini güçlendirme, kalp, bağırsak vs. gibi bir çok rahatsızlığa iyi geldiği
söylenmektedir. Günümüzde Anadolu Türkleri değil fakat Orta Asya Türkleri yani Yakutlar,
Kırgızlar, Kazaklar bu eski Türk içkisini hala yoğun bir şekilde tüketmektedirler.
İslamiyet öncesi tüm Türklerde yoğun olarak kullanılan Kımız İslamiyet sonrasında çok az
kullanıldı bunu nedeni de sarhoş edici özelliğinden dolayı İslamiyet için uygun olmamasıdır.
Kımız; kadın çocuk genç yaşlı herkes tarafından tüketilirdi. Peki madem sarhoş edici özelliği
var o zaman çocuklara neden kımız içiriliyordu? Gibi bir soru kaçınılmaz olur. Bunun cevabını
şu şekilde vereceğim: Kımız ilk yapıldığında fermentasyona uğramadığı için herhangi bir alkol
olma durumu olmuyordu bu şekilde çocuklara, kadınlara, yaşlılara tok tutması ve vücut
dirençlerinin toparlanması için içiriliyordu fakat bekletildikçe mayalanan ve daha sert olmaya
başlayan kımızı sadece genç delikanlılar ve önemli misafirlere ikram ederlerdi.
Homeros eski Türk toplulukları için; “Kısrak sağan”, “Sütle beslenen” tabirlerini kullanmıştır.
Kımız Türk tarihinde çok önemli bir yere sahip olacak ki destanlara bile konu olmuştur.
Örneğin Manas Destanı’nda ölüm döşeğinde yatan Han Kökütey’in halkına vasiyetleri
arasında: “ Halkım, İlim, gözlerim yumulduğu zaman vücudumu kımızla yıkayın.” Diyor.
Radloff ise kımızdan;”İlahi İçki” olarak bahsetmiştir.
Avrupalı oryantalistler de Türklerin savaşlarda hızlı, çevik, dirençli ve başarılı olmalarını kımızı
tüketmelerine bağlamışlardır.
Yorumlar (0)
Tüm Yazıları
